Historia

Samodzielny Zakład Chemii Rolniczej i Środowiskowej jest kontynuatorem wieloletniej tradycji naukowej i dydaktycznej powołanego przez profesora Józefa Mikułowskiego-Pomorskiego w 1911 r. w ramach Kursów Przemysłowo-Rolniczych Zakładu Chemii Rolniczej Pracowni Chemiczno-Rolniczej. Od 1919 r. Zakład Chemii Rolniczej funkcjonował w strukturze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Staraniem profesorów Józefa Mikułowskiego-Pomorskiego i Mariana Górskiego w latach 1921-1925 założone zostały w Skierniewicach eksperymenty nawozowe, będące poligonem doświadczalnym dla pokoleń chemików rolnych i bazą dydaktyczną dla studentów SGGW administrowaną do 2002 r. przez kolejnych kierowników Zakładu i Katedry Chemii Rolniczej.. W 2019 r. w wyniku kolejnej restrukturyzacji SGGW, wieloletnie eksperymenty w Skierniewicach zostały w włączone do struktury Stacji Doświadczalnej Wydziału Rolnictwa i Biologii im. Prof. Mariana Górskiego.

Badania prowadzone w Katedrze i dalej w Samodzielnym Zakładzie Chemii Rolniczej i Środowiskowej były zawsze motorem postępu rolnictwa polskiego, któremu nierozłącznie towarzyszył rozwój naukowy jego pracowników. Dowodem prężnej działalności naukowej jednostki jest uzyskanie przez 10 pracowników wiążących swoją karierę naukową na stałe z Katedrą i Zakładem tytułu profesora. W 2021 r. w Samodzielnym Zakładzie Chemii Rolniczej pracuje trzech profesorów i dwoje profesorów SGGW, adiunkt z habilitacją, jeden asystent oraz dwóch pracowników technicznych.

Prowadzona od wielu lat w Katedrze Chemii Rolniczej, a później w w Samodzielnym Zakładzie Chemii Rolniczej i Środowiskowej działalność naukowa i dydaktyczna koncentrowała się wszystkim przez wiele lat na zagadnieniach typowo rolniczych (na ocenie właściwości nawozów, roślin i gleby w kontekście ich wielokierunkowej interakcji, rolniczej produkcyjności nawozów mineralnych i organicznych w różnych systemach nawożenia). Z czasem, zainteresowania naukowe pracowników Zakładu uległy znaczącemu poszerzeniu. Każdorazowo, impulsem dla podjęcia nowatorskich tematów badań, wykraczających poza zakres klasycznej chemii rolnej były problemy naukowe i praktyczne identyfikowane w rolniczej przestrzeni produkcyjnej i poza nią – w szeroko rozumianym środowisku przyrodniczym. Początkowo, badania takie były podejmowane w obszarze oceny skutków niezrównoważonego nawożenia (szczególnie w latach dziewięćdziesiątych XX w.), a z czasem – wynikały z potrzeby określenia możliwości rolniczego zagospodarowania odpadów pochodzących z różnych gałęzi gospodarki i ich wpływu na środowisko przyrodnicze. W rezultacie, również badania prowadzone na wieloletnich eksperymentach nawozowych coraz częściej koncentrowały się na środowiskowych skutkach nawożenia (emisji gazów cieplarnianych z różnie nawożonych gleb rolnych, wymywania związków azotu z gleby do wód gruntowych, właściwości sorpcyjnych gleb w stosunku do fosforu w kontekście znaczenia tego składnika w procesie eutrofizacji). Oczywiście, w Zakładzie równolegle prowadzone były badania nad nowoczesnymi sposobami diagnostyki nawozowej w oparciu o skład chemiczny roztworu glebowego, regeneracją potencjału plonotwórczego gleb utraconego w wyniku niezrównoważonego nawożenia mineralnego i organicznego, potrzeb nawożenia gleb potasem i siarką oraz oceny zasobności gleb w mikroelementy. Stałą pozycją w naszych badaniach była ocena możliwości regulacji obiegu pierwiastków w agroekosytamach i jego wpływu na środowisko przyrodnicze. Nowatorskim, choć mającym swój początek jeszcze w latach sześćdziesiątych kierunkiem badań w Samodzielnym Zakładzie Chemii Rolniczej stała się ocena możliwości produkcji biogazu z substratów rolniczych i rolniczego zagospodarowania masy pofermentacyjnej. W efekcie takiej ewolucji kierunków badań pracownicy Zakładu, obok zagadnień typowo rolniczych, naukowcy Zakładu wyspecjalizowali się w zagadnieniach związanych z biogeochemią pierwiastków w środowisku przyrodniczym i biogospodarką – promowanym ostatnio w UE sposobem gospodarowania zasobami przyrody ożywionej i nieożywionej. Potwierdzeniem przedstawionej ewolucji kierunków badań realizowanych w Zakładzie jest tematyka prowadzonych tam projektów badawczych, publikacji naukowych, podręczników akademickich, monografii i prac popularno-naukowych, których autorami są pracownicy Samodzielnego Zakładu Chemii Rolniczej i Środowiskowej.

Historia

Profesor Józef Mikułowski - Pomorski 1911 - 1935
Profesor Józef Mikułowski-Pomorski urodził się w Malicach Kościelnych (powiat sandomierski) 1 lipca 1868 r. Był absolwentem politechniki Ryskiej, w której w roku 1889 uzyskał dyplom agronoma. Przez cztery lata kierował majątkiem rodzinnym Leszczkowo. Od roku 1893 rozpoczął pracę naukową w Dublanach wykładając chemię rolną. W 1900 roku został mianowany profesorem chemii rolnej i rolnictwa. Stworzył prężną szkołę chemii rolnej oraz zorganizował stacje doświadczalne w Dublanach i Sarnach. W 1911 roku objął stanowisko dyrektora Kursów Przemysłowo-Rolniczych w Warszawie, przekształconych w Wyższą Szkołę Rolniczą, a następnie w Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. W latach 1918-1920 i 1928-1927 pełnił funkcję Rektora SGGW. Zorganizował Katedrę Chemii Rolnej SGGW, którą kierował do 1935 r. W latach1922-1923 i 1926 objął tekę ministra rolnictwa, wyznań religijnych i oświecenia publicznego. Został wyróżniony tytułem doktora honoris causa SGGW i Uniwersytetu Poznańskiego. Zmarł 4 maja 1935 r. w Warszawie.

Profesor Marian Górski 1935 - 1960
Profesor Marian Górski urodził się 11 marca 1886 r. w Warszawie. Początkowo studiował matematykę na Uniwersytecie Warszawskim, a po jego zamknięciu w 1906 r. rozpoczął studia w Lipsku na Wydziale Filozoficznym w Instytucie Chemii Fizykalnej, na którym uzyskał w roku 1911 tytuł doktora. W tym samym roku podjął studia w Akademii Rolniczej w Dublanach i został asystentem w Stacji Chemiczno-Rolniczej w Dublanach. Studia rolnicze ukończył w 1917 r. i w tym samym roku obejął stanowisko wykładowcy na Politechnice Lwowskiej równolegle prowadząc Stację Chemiczno-Rolniczą i Torfową w Dublanach.
W 1923 r. został powołany do Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie na stanowisko profesora uprawy i nawożenia na Wydziale Ogrodniczym. Zorganizował Zakład Uprawy i Nawożenia w Skierniewicach, a od roku 1924 kierował Polem Doświadczalnym w Skierniewicach, na którym założył część wieloletnich doświadczeń nawozowych. W 1935 r. został mianowany kierownikiem Zakładu Chemii Rolnej na Wydziale Rolniczym SGGW w Warszawie, którym kierował do przejścia na emeryturę w roku 1960. W latach 1927-1932 pełnił funkcję dziekana Wydziału Ogrodniczego oraz Wydziału Rolniczego w roku 1946/1947. W latach 1933-1936 i 1947-1949 pełnił funkcję Rektora SGGW w Warszawie. W 1950 r. został powołany na kierownika Działu Żywienia i Nawożenia w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa z siedzibą w SGGW. Z jego inicjatywy powstała sieć Stacji Chemiczno-Rolniczych. W 1949 r. został prezesem Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego, które w tym czasie zaczęło wydawać Roczniki Gleboznawcze.

Profesor Józef Goralski 1960 - 1970
Urodził się w roku 1902. Studia rolnicze ukończył na Uniwersytecie Poznańskim w 1925 r. Pracował w Poznańskiej Izbie Rolnej i Zjednoczonych Fabrykach Związków Azotowych w Chorzowie. W latach 1945-1925 kontynuował pracę w Zjednoczeniu Przemysłu Nawozów Sztucznych. W roku 1951 wykonał pracę doktorską pod kierunkiem prof. Mariana Górskiego. Od 1952 r. pracował w Katedrze Żywienia Roślin i Nawożenia SGGW w Warszawie.

Profesor Leszek Kuszelewski 1970 - 1982
Profesor Leszek Kuszelewski (1922-1992).
W Katedrze Chemii Rolnej pracował od 1956 r. Pod kierunkiem prof. Mariana Górskiego założył wieloletnie eksperymenty w Krobowie i Łyczynie, w których oceniał współdziałanie nawożenia organicznego i mineralnego. W tym czasie, wyniku zmian struktury organizacyjnej SGGW powstały instytuty. Profesor kierował Zakładem pełniąc równocześnie funkcję wicedyrektora instytutów. W swojej pracy badawczej zajmował się również fermentacją metanową obornika.
Leszek Kuszelewski

Profesor Stanisław Moskal 1982 - 1986
Profesor Stanisław Moskal (1922-1986). Ukończył studia rolnicze w SGGW w 1950 r. Rozpoczął pracę naukową pod kierunkiem prof. Mariana Górskiego w 1948 r. kontynuując ją do 1986 r. Był kierownikiem Pracowni Izotopowej prowadził badania nad zastosowaniem metod izotopowych w rolnictwie.

Profesor Tadeusz Barszczak 1986 - 1990
Profesor Tadeusz Barszczak (1929-2016).
Studia rolnicze ukończył na Wydziale Rolniczym SGGW w 1955 r. W 1951 r. podjął pracę w Katedrze Chemii Ogólnej SGGW w Warszawie Od 1954 r. aż do przejścia na emeryturę w 1999 r. pracował w Katedrze Chemii Rolniczej. Był prodziekanem Wydziału Rolniczego SGGW w Warszawie w latach 1977-1984, dyrektorem Instytutu Produkcji Ekologicznej w Rolnictwie w Politechnice Białostockiej (1993-1999) oraz pełnomocnikiem Rektora SGGW ds. Zakładów Doświadczalnych (1981-1984). Ze środków uzyskanych spoza SGGW, wybudował na Polu Doświadczalnym w Skierniewicach, stanowisko badawcze obejmujące 1300 wazonów gruntowych. Obiekt ten ma cechę trwałości i znacząco poszerzył możliwości badawcze Katedry Chemii Rolniczej. Był niezwykle aktywnym działaczem społecznym i politycznym.

Profesor Stanisław Mercik 1990 - 1999
Profesor Stanisław Mercik (ur. 1931).
W 1950 r. rozpoczął studia na Wydziale Rolniczym UMCS w Lublinie i kontynuował je na Wydziale Rolniczym SGGW w Warszawie w latach 1953-1957. 1 września 1958 r. rozpoczął pracę w Katedrze Chemii Rolniczej SGGW kontynuując ją do przejścia na emeryturę w 2001r. Pełnił funkcję Kierownika Katedry Chemii Rolniczej w latach 1991-1999 oraz Prodziekana Wydziału Rolniczego (1981-1986 i 1993-1996) oraz dziekana Wydziału w latach 1987-1990. Profesor pełnił funkcję kierownika Punktu Konsultacyjnego SGGW w Widzewie. Przez cały okres pracy był opiekunem naukowym wieloletnich eksperymentów nawozowych w Skierniewicach, w tym w latach 1958-1984 jako kierownik Pola Doświadczalnego. Praca naukowa skupiała się głównie na wpływie wieloletniego nawożenia na właściwości gleby i plony roślin rolniczych. Badał również wartość nawozową odpadów przemysłowych i komunalnych. Profesor był kierownikiem wielu projektów badawczych o zasięgu krajowym i międzynarodowym realizowanych na Polu Doświadczalnym w Skierniewicach, w tym dwóch tematów badań realizowanych na zlecenie rządu USA, trzech tematów w ramach RWG, oraz jednego tematu Unii E „Copernicus Project”.

Profesor Jan Łabętowicz 2000 - 2012
Profesor Jan Łabętowicz (ur. 1945). Studia ukończył na Wydziale Rolniczym SGGW w roku 1971 i w tym samym roku rozpoczął pracę w Katedrze Chemii Rolniczej, gdzie pracował do przejścia na emeryturę w roku 2016. W latach 1996-2002 pełnił funkcje prodziekana Wydziału Rolniczego, a w latach 2002-2008 Dziekana Wydziału. W latach 2016-2020 był przewodniczącym Komitetu Nauk Agronomicznych Polskiej Akademii Nauk. Od roku 2005 jest członkiem Rady Naukowej IUNG w Puławach. Działalność naukowa jako specjalisty z zakresu chemii rolnej i środowiskowej obejmuje szerokie spektrum zagadnień związanych z nawożeniem roślin oraz problemów rolnictwa zrównoważonego i ochrony środowiska

Profesor Wojciech Stępień 2013 - 2020
Ukończył studia na Wydziale Rolniczym SGGW w 1980 r. i od tego czasu pracuje w Katedrze Chemii Rolniczej SGGW w Warszawie. Od roku 1984 do 2002 r., z upoważnienia kolejnych kierowników katedry Chemii Rolniczej, opiekował się Polem Doświadczalnym w Skierniewicach, które w roku 2002 przekształcono w Stację Doświadczalną. Był kierownikiem tej stacji w latach 2002-2019. Pełnił funkcję Kierownika Zakładu Chemii Rolniczej w latach 2013-2020. Tematyka badawcza Profesora koncentruje się na wpływie wieloletniego nawożenia mineralnego i organicznego na glebę, plonowanie, skład chemiczny i cechy jakościowe rożnych gatunków roślin rolniczych i ich odmian. Profesor specjalizuje się w ocenie działania nawożenia potasem na glebę i rośliny, nawozowego wykorzystanie odpadów, nawożenia roślin sadowniczych, wpływie nawożenia i zmianowania na właściwości biologiczne gleby. Profesor był kierownikiem lub wykonawcą w wielu projektów krajowych i międzynarodowych realizowanych na Polach Doświadczalnych w Skierniewicach. Jego staraniem Pole Doświadczalne zostało wyposażone w nowoczesne maszyny i urządzenia do prowadzenia badań. W latach 2007-2009 nadzorował realizację inwestycji rozbudowy i remontu budynków Stacji Doświadczalnej (wybudowano 3 nowe budynki i wyremontowano 3 stare).

Dr hab. Tomasz Sosulski 2021 -
dr hab. Tomasz Sosulski (ur. 1970)
Ukończył studia na Wydziale Rolniczym SGGW w 1994 r. i od tego czasu pracuje w Katedrze Chemii Rolniczej SGGW w Warszawie. Od 2021 r. pełni funkcję Kierownika Samodzielnego Zakładu Chemii Rolniczej, jest członkiem Rady Dyscypliny Rolnictwo i Ogrodnictwo. Specjalizuje się w badaniach nad przemianami związków azotu i węgla w środowisku przyrodniczym. Był kierownikiem lub wykonawcą sześciu projektów badawczych krajowych i zagranicznych. Jest autorem lub współautorem 63 publikacji naukowych, 6 rozdziałów monografii, skryptu i podręcznika. Zreformował program studiów na kierunku Inżynieria ekologiczna.