Historia
w trakcie…
Profesor zwyczajny, Kierownik Katedry Chemii Rolnej. Urodził się 18 marca 1886 r. w Warszawie i tutaj uczęszczał do II gimnazjum. Maturę uzyskał w Petersburgu w r. 1904. Początkowo studiował matematykę na Uniwersytecie w Warszawie, a po zamknięciu go w 1906 r. udał się do Lipska, gdzie rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym w Instytucie Chemii Fizykalnej. Studia te zostały zakończone uzyskaniemtytułu doktora w 1911 r. W tym samym roku został asystentem w Stacji Chemiczno-Rolniczejw Dublanach, którą kierował Józef Mikułowski-Pomorski. Pracując, jednocześnie studiowałrolnictwo w Akademii Rolniczej w Dublanach, uzyskując w 1917 r. dyplom ukończenia.
W 1917 r. powierzono mu wykłady chemii rolnej na Wydziale Chemicznym Politechniki we Lwowie.
Od 1918 do 1919 r. administrował folwarkiem Siedliska pod Lwowem.
Na początku 1919 r. został mianowany kierownikiem stacji Chemiczno-Rolniczej, a w końcu 1919 r. profesorem nadzwyczajnym chemii rolniczej i gleboznawstwa na Wydziale Rolniczo-
Lasowym Politechniki Lwowskiej, prowadząc w dalszym ciągu Stację Chemiczno-Rolniczą
i Torfową w Dublanach. W r. 1923 został powołany do Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie jako profesor zwyczajny uprawy i nawożenia roli na Wydziale Ogrodniczym. Tu musiał zorganizować Zakład w Skierniewicach, zajmując się jednocześnie kierowaniem
folwarku skierniewickiego. Od 1924 r. kierował pracami pola doświadczalnego. Wybudowano tam
wszystkie potrzebne budynki i opracowano plan trwałych doświadczeń nawozowych, które
dotychczas są prowadzone. Na Polu Doświadczalnym w Skierniewicach zgromadzony został
duży materiał oparty na wieloletnich doświadczeniach, który znajduje się obecnie w opracowaniu. […] Dużo pracy włożył przy organizacji Wydziału Ogrodniczego. Kierował dłuższy czas praktykami ogrodniczymi w Skierniewicach, w latach 1927/28, 1928/29 oraz w latach 1931/32
i 1932/33 był Dziekanem Wydziału Ogrodniczego.
W latach 1933/34, 1934/35 i 1935/36 był Rektorem Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. W r. 1937 został mianowany profesorem zwyczajnym chemii rolnej i rolnictwa i przeniósł się na Wydział Rolniczy.
Jeszcze w r. 1922 został wybrany członkiem korespondentem Akademii Nauk Technicznych,
a następnie był jej czynnym członkiem. Później został członkiem zwyczajnym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i przez cały czas był przewodniczącym” Sekcji Rolniczej. Oprócz tego był przewodniczącym Komitetu Rolniczego Rady Nauk Ścisłych i Stosowanych przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Pracował również w Komisji Współpracy w Doświadczalnictwie przy Ministerstwie Rolnictwa, będąc wiceprzewodniczącym tej Komisji i Przewodniczącym Sekcji Nawozowej. Był też przewodniczącym „Przeglądu Doświadczalnictwa Rolniczego”. W r. 1937 został prezesem Towarzystwa Ogrodniczego Warszawskiego, gdzie kierował sekcją naukową. Był założycielem i redaktorem „Roczków Nauk Ogrodniczych”. W r. 1936 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta.
Wojna przerwała zarówno jego pracę organizacyjną w dziedzinie nauk rolniczych, jak i pracę naukową w Zakładzie Chemii Rolnej. W czasie okupacji zajął się pisaniem podręcznika chemii rolnej oraz opiekował się wykańczaniem prac doktorskich (prace doktorskie Kotera i Łebkowskiego). Podręcznik chemii rolnej został w tym czasie całkowicie opracowany, niestety w czasie „powstania warszawskiego zaginął, a ocalała tylko jedna jego część, która później została wydana nawozy organiczne. W 1943 r. za zezwoleniem ówczesnych władz akademickich przystąpił do ponownego zorganizowania Zakładu Chemii Rolnej, pracując oficjalnie w Dziale Żywienia Insytutu Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach,
z siedzibą w Warszawie. Udało się mu zatrudnić w Zakładzie Chemii Rolnej kilku pracowników,
a mianowicie: obecnego prof. dr A. Maksimowa, docent dr Janinę Krzysztofowicz oraz adiunkta Irenę Ozimowską-Dąbrowską, dając im warunki pracy naukowej i organizując przyszłą pracę w Zakładzie Chemii Rolnej. Niestety, zorganizowany Zakład Chemii Rolnej został ponownie zniszczony przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. W końcu stycznia 1945 r. przybył do Warszawy jako kurator w celu organizowania Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Wprawdzie budynki Szkoły mało ucierpiały, jednak wnętrze jej wraz z całą aparaturą, szkłem i chemikaliami, które były zgromadzone w czasie okupacji, zostało całkowicie zniszczone. Korzystając ze współpracy wszystkich kolegów walnie przyczynił się do tego, że w Szkole można było rozpocząć działalność dydaktyczną. Zaraz po otwarciu Szkoły Związek Samopomocy Chłopskiej zwrócił się do Wydziału Rolniczego o współpracę w dziedzinie oświaty rolniczej. W związku z tym zaczęła się jego pracaw Związku Samopomocy Chłopskiej przy udziale kilku kolegów (prof. W. Dąbrowski, prof. S. Koeppe, prof. S. Moszczeński, prof. S. Turczynowicz). W celu wzmocnienia tej współpracy został utworzony w Związku Samopomocy Chłopskiej Instytut Nauki i Oświaty Rolniczej, którego był prezesem. W Instytucie tym pracował do końca 1948 r. nad rozpowszechnianiem oświaty rolniczej. W organizacji nauki oparł się Instytut przede wszystkim na nauce uniwersyteckiej i na Państwowym Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach. Koordynacja badań, jak również planowanie tych badań odbywało się w poszczególnych komisjach. W dziedzinie oświaty rolniczej zaczęto wydawać od października 1945 r. pod jego ą czasopismo popularnorolnicze „Chłopska Gospodarka”. Było to pierwsze czasopismo rolnicze po wyzwoleniu. Nosiło ono charakter fachowy i wychodzilo aż do 1948 r. włącznie. Funkce Instytutu Nauki i Oświaty Rolniczej w 1949 r. przejęło Ministerstwo Rolnictwa tworząc w Ministerstwie Radę Naukowo-Rolniczą, w której pełnił funkcje zastępcy ministra jako przewodniczący. Rada Naukowo-Rolnicza kontynuowała pracę w dziedzinie organizacji nauki rolniczej opierając się przede wszystkim na zorganizowaniu istniejącej kadry naukowej w wyższych szkołach rolniczych, subwencjonując najważniejsze zaplanowane badania naukowe. Dopiero później Ministerstwo weszło na inną drogę organizowania instytutów dla poszczególnych zagadnień.
W 1946/47 r. został obrany dziekanem Wydziału Rolniczego i w tym charakterze zajął się przede wszystkim próbą opracowania programu dla tego Wydziału, będąc jednocześnie przewodniczącym Sekcji Rolniczej Rady Szkolnictwa Wyższego.
W 1947/48 r. został wybrany na Rektora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego i na tym stanowisku był w latach akademickich 1947/48 i 1948/49. Będąc rektorem starał się przede wszystkim o lepsze wyposażenie pracowni naukowych, o powiększenie personelu nauczającego i o lepsze zorganizowanie nauczania.
W 1950 r. został powołany na kierownika działu Żywienia i Nawożenia w Instytucie Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa.[..] Dało mu to możliwość uzyskania kilku etatów asystenckich w celu prowadzenia badań chemiczno-rolniczych, zainicjowanych w Zakładzie Chemii Rolnej. Było to ważnez tego powodu, że w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego nastąpiły oszczędności w etatach asystenckich. Od 1952 r. zaczął się interesować metodyką izotopową w naukach rolniczych. Nie znajdował jednak w tym kierunku należytego zrozumienia, które by mu pozwoliło rozpocząć pracę na szerszą skalę. Dopiero
w 1955 r. otrzymał na ten celo skromną subwencjęz Komitetu Nauk Rolniczych PAN, a w 1956 r. zorganizował w ramach Komitetu Nauk Rolniczych PAN pierwszą w Polsce pracownię rolniczych badań izotopowych. [..]
Przeprowadzone w Zakładzie Chemii Rolnej badania nad wartością wody amoniakalnej doprowadziły do tego, że PKPG powołała specjalną komisję do stosowania nawozów płynnych, powołując go na przewodniczącego tej komisji. Komisja ta doprowadziła do stosowania wody amoniakalnej w praktyce rolniczej na powierzchni około 50 tys. ha. Woda amoniakalna stała się więc wprowadzonym nawozem azotowym, a dokumentacje dotyczące stosowania tego nawozu były przekazane na państwom demokracji ludowych i ZSRR, gdzieod 1956 r. stosowao się wodę amoniakalną.
Zawsze starał się wyniki prowadzonych przez siebie badań wprowadzać do szerokiej praktyki rolniczej. Nie tylko więc badania dotyczące wody amoniakalnej, ale również badania nad superfosfatem granulowanym zostały doprowadzone do tego, że nawó zten produkuje się w znacznych ilościach fabrycznie. Zajmował s się zagadnieniem metanowej fermentacji obornika, gdyż-zdaniem jego – jest to zagadnienie o wielkiej doniosłości ekonomicznej.
Obok badań chemiczno-rolniczych zajmował się również badaniami nad uprawą tytoniu, ogłaszając kilkanaście prac z dziedziny nawożenia tytoniu oraz dwa opracowania podręcznikowe: „Uprawa tytoniu Kentucky” i „Uprawa machorki”.
W roku 1955 otrzymał nagrodę Państwową II stopnia, a w roku 1956 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Odrodzenia Polski (11.11.1956r.).
Zmarł 25 sierpnia 1961 i został pochowany na warszawskich Powązkach (kwatera 280-2-20,21)
KALENDARIUM
- 1919 Mocą Rozporządzenia Ministra Rolnictwa z dn. 28 maja 1919 r. SGGW otrzymuje folwark na cele doświadczalne
- 1921 Decyzją prof. Józefa Mikułowskiego-Pomorskiego powstają pierwsze doświadczenia polowe
- 1923 Pole Doświadczalne zostaje włączone w struktury Zakładu Uprawy i Nawożenia Roli, którym kieruje prof. Marian Górski
- 1939–1945 Doświadczenia polowe są kontynuowane pod nadzorem niemieckim
- 2002 Uchwałą Senatu SGGW z dn. 25 marca 2002 r. zostaje powołana Wydziałowa Stacja Doświadczalna w Skierniewicach
- 2004–2009 Rozbudowa i Remont Wydziałowej Stacji Doświadczalnej w Skierniewicach
- 2019 Zostaje powołana Stacja Doświadczalna Instytutu Rolnictwa im. Prof. Mariana Górskiego w Skierniewicach dn. 01.10.2019r.————————————————————————————————————————————————————————————————————————————-
Starania prof. Józefa Mikułowskiego-Pomorskiego dotyczące otrzymania gruntów pod doświadczenia zostały uwieńczone sukcesem w czasie, gdy przez 2 lata był rektorem SGGW. Na mocy Rozporządzenia Ministerstwa Rolnictwa z dn. 28 maja 1919 r. SGGW otrzymało folwark w Skierniewicach na cele doświadczalne wraz z gruntami (269 ha), parkiem i pałacem. Grunty te do końca XVIII w. należały do arcybiskupów gnieźnieńskich, na siedzibę których wybrano w Skierniewicach pałac (nazywany obecnie Pałacem Prymasowskim) wraz z otaczającymi zabudowaniami i folwarkiem. Znamiennymi datami dla Skierniewic w XIX w. był rok 1845, w którym uruchomiono pierwszą w Polsce kolej „Warszawsko-Wiedeńską” oraz rok 1885, w którym w Pałacu Prymasowskim odbyło się spotkanie trzech zaborców Polski: Aleksandra III — cara Rosji, Franciszka Józefa I — cesarza Austro-Węgier oraz Wilhelma I — cesarza Niemiec. Dopiero po wyzwoleniu Polski w 1919 r. cały folwark skierniewicki wraz z osadą pałacową i pałacem (obecnie siedziba Instytutu Warzywnictwa) został upaństwowiony i przekazany dla SGGW. W tym czasie Skierniewice stały się ważnym ośrodkiem pracy naukowej w dziedzinie produkcji rolniczej i ogrodniczej.
Na terenie przekazanego SGGW folwarku wydzielono 36 ha gruntów na Pole Doświadczalne. Stanowiło ono oddzielną jednostkę organizacyjną połączoną początkowo z pracownią chemiczno-rolniczą Zakładu Chemii Rolniczej SGGW w Warszawie. Do 1924 r. opiekunem naukowym tego Pola był prof. Witold Staniszkis, a kierownikami — K. Wróblewski, a następnie M. Komar. W 1924 r. Pole Doświadczalne stało się częścią organizacyjną Zakładu Uprawy i Nawożenia Roli, który został utworzony na Wydziale Ogrodniczym SGGW. Od początku istnienia kierownikiem Zakładu był prof. Marian Górski, z upoważnienia którego opiekę naukową nad doświadczeniami rolniczymi sprawowali adiunkci: dr Zygmunt Bronisław Golonka (1923–29) oraz dr Janina Krotowicz-Krzysztofowicz (1929–38).
W czasie II wojny światowej wszystkie doświadczenia wieloletnie zakładane w latach 1922–1924 były kontynuowane pod nadzorem niemieckim. Od strony naukowej doświadczeniami opiekowali się mieszkający tam w tym czasie prof. Marian Górski i dr Mieczysław Koter, natomiast od strony organizacyjnej — Szczepan Maciejewski. Na przełomie lat 1940/41 na terenie Skierniewic Związek Walki Zbrojnej (później AK) zorganizował oddział specjalny (dywersyjny) do walki zbrojnej z okupantem. Od początku główną siedzibą oddziału AK były budynki SGGW, w których ukrywano broń i amunicję. Część tych zapasów została odnaleziona w trakcie remontu i rozbudowy Pola Doświadczalnego w 2004 r. W czasie okupacji na terenie Pola mieszkało kilku członków tego oddziału, a dwóch z nich — ppor. Wojciech Motyl (pseudonim Puk) i inż. Tadeusz Bańcerek (pseudonim Wyrwa) było pracownikami Pola.
Od zakończenia wojny aż do 2005 r. Pole Doświadczalne administracyjnie było jednostką organizacyjną należącą do Katedry Chemii Rolniczej Wydziału Rolniczego SGGW. Z tego powodu zwierzchnikami nad działalnością Pola Doświadczalnego byli kolejni kierownicy Katedr lub Zakładów Chemii Rolniczej: prof. Marian Górski, prof. Józef Goralski, prof. Leszek Kuszelewski, prof. Stanisław Moskal, prof. Tadeusz Barszczak, prof. Stanisław Mercik i prof. Jan Łabętowicz. Z upoważnienia kolejnych kierowników Katedr w okresie powojennym opiekę nad doświadczeniami prowadzonymi na Polu Doświadczalnym sprawowali Alfred Klawencki (do 1953 r.), Jan Hryniuk (1953–1958), Stanisław Mercik (1958–1984) i Wojciech Stępień (od 1985 r.).
W latach 60. i 70. Pole Doświadczalne w Skierniewicach przeżywało trudne chwile. Pod koniec lat 60. zostały podjęte próby przejęcia Pola przez Instytut Warzywnictwa. Powołana wówczas specjalna komisja międzyministerialna (Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwa Rolnictwa) przeanalizowała na miejscu wartość doświadczeń wieloletnich i wskazała, że tylko 7,5 ha bez szkody może zostać przekazana na rzecz Instytutu Warzywnictwa. Decyzja ta została zrealizowana w 1969 r. wbrew uchwale Rady Wydziału Rolniczego SGGW. Pozostałą część Pola Doświadczalnego uznano za bezcenną, niepodzielną całość i pozostawiono przy SGGW. W 1979 r. po raz drugi poczyniono starania o odebranie części Pola Doświadczalnego na rzecz miasta. W tym czasie wojewoda skierniewicki wystąpił do Rektora SGGW prof. Henryka Jesiorowskiego o przekazanie pod budowę Zespołu Szkół Ogrodniczych przeszło połowy areału Pola. Ostatecznie władze SGGW, w porozumieniu z Ministerstwem Szkolnictwa Wyższego, nie wyraziły zgody na przekazanie gruntów Pola Doświadczalnego dla Technikum Ogrodniczego.
Niezależnie od tego w latach 1985–1986 w Skierniewicach miało miejsce kilka pożarów. W pierwszym pożarze jesienią 1985 r. spłonęła specjalna suszarnia do suszenia tytoniu lub siana, a tydzień później — duża stodoła ze specjalnymi boksami do gromadzenia zbóż z poletek. W trzecim pożarze, latem 1986 r. spłonęła obora i stajnia. Z dużym prawdopodobieństwem można wnioskować, że były to podpalenia, ale nie udało się zidentyfikować sprawców tych czynów.
W latach 2004-2009 miała miejsce rozbudowa oraz remont ówczesnej Wydziałowej Stacji Doświadczalnej w Skierniewicach. Zostały wybudowane 2 budynki i wyremontowane 3 stare. Decyzją Rektora dokupiono 31ha gruntów, położonych na terenie wsi Miedniewice, ok. 2km od siedziby Stacji Doświadczalnej. Na tych gruntach w 2011r. z inicjatywy Prof. Stanisława Lenarta, Prof. Zdzisława Wyszyńskiego, Prof. Wiesława Mądrego wydzielono 11ha na potrzeby badań Katedry Agronomii. Kierownikiem Wydziałowej Stacji Doświadczalnej w Skierniewicach został dr Wojciech Stępień.
01.10.2019r. Wydziałowa Stacja Doświadczalna została przemianowana na Stację Dośwadczalną im. Prof. Mariana Górskiego w Skierniewicach, a Kierownikiem został mgr inż. Paweł Szacki. Do 2020r. z inicjatywy Prof. dr hab. Wojciecha Stępnia wykonano prace ogrodnicze nad zagospodarowaniem otoczenia oraz dokonano nowych nasadzeń. W 2020r. również dokonano remontu elewacji wszystkich budynków Stacji Doświadczalnej.
